Pieskowa Skała – osada na terenie wsi Sułoszowa, w granicach jednego z trzech jej sołectw. Jest położona w Dolinie Prądnika, nieopodal Krakowa, na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego.
Znana przede wszystkim z zamku o tej samej nazwie.
Skąd nazwa?
Nazwa Pieskowa Skała pochodzi od imienia Pana Piotra, który był pierwszym prywatnym właścicielem zamku – Szafrańca. Zdrobnienie tego imienia brzmiało w średniowieczu „Pieś” lub „Pieszko”. Kiedy zbudowano pierwszy drewniany zamek, nazwano tą lokalną miejscowość Pieskowa Skała, z racji bliskiego sąsiedztwa z miastem Skała.
Lokalizacja
Otwórz na mapie google >>
Do Pieskowej Skały można dostać się na nogach szlakiem z Ojcowa lub busem. Jest toczęsto oblegana lokalizacja, ze względu na dużą ilość turystów w obrębie muzeum (mieszczącego się na terenie zamku).
Jak dojechać?
Najlepszy dojazd jest z doliny Ojcowa lub od miejscowości Skała: Droga Wojewódzka 773 na Olkusz.
Zabytki
Główną atrakcją tej osady jest Zamek w Pieskowej Skale. Podobnie jak zamek Kazimierzowski w Ojcowie, był ważnym ogniwem w łańcuchu fortyfikacyjnym broniącym drogi handlowej z Krakowa na Śląsk. Dziś należy do czołówki nielicznej grupy zabytków polskiego Odrodzenia i jest dużą atrakcją turystyczną na Szlaku Orlich Gniazd.
Przyroda w okolicy Pieskowej Skały
U podnóża zamku znajduje się kompleks pięciu stawów przepływowych, założony w XVI wieku. Hodowano w nich karpie, szczupaki i karasie, a w późniejszym czasie pstrągi tęczowe. Od 1993 r. zaprzestano hodowli. Obecnie są one na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego ostoją płazów, takich jak:
- traszka zwyczajna,
- traszka grzebieniasta,
- ropucha szara,
- ropucha zielona,
- żaba trawna,
- rzekotka drzewna,
- kumak nizinny.
Odbywają one gody we wspomnianych stawach, migrując do nich z zimowisk oddalonych niekiedy nawet o 3 km. W czasie tych migracji szlak godowej wędrówki płazów jest zabezpieczany przez wolontariuszy i pracowników Ojcowskiego Parku Narodowego, którzy przenoszą zwierzęta przez biegnącą obok drogę. Ze względu na duży ruch turystyczny jest ona bowiem bardzo uczęszczana i stanowi zagrożenie.
Obecnie w Ojcowski Parku Narodowym jest kultywowana tradycja hodowli pstrągów potokowych. Pstrąg Ojcowski jest certyfikowanym produktem regionalnym.
Co jeszcze warto zobaczyć?
Do zamku przylega park krajobrazowy oraz kilka interesujących szlaków.
W pobliżu zamku stoi wapienna skała zwana Maczugą Herkulesa .
Historia Pieskowej Skały
Wzmianka o zamku po raz pierwszy pojawia się jako nazwa „Peskenstein”, w dokumencie wydanym w 1315 roku przez Władysława Łokietka. W I poł. XIV w. Kazimierz III Wielki wybudował tu zamek, jako jeden z elementów łańcucha obrony szlaku Orlich Gniazd.
W latach 1377-1608 zamek był siedzibą rodu Szafrańców – niektórzy z nich wykorzystywali go jako punkt wypadowy do napadów na kupców przejeżdżających biegnącym przez Dolinę Prądnika.
W latach 1542-1580 gotycki zamek przekształcono w renesansową rezydencję. W XVII w., za czasów Michała Zebrzydowskiego dobudowano system fortyfikacji bastionowych.
Zamek przeżył także dewastacje w czasie potopu szwedzkiego w 1655 roku. Wówczas został on zniszczony,
zaś w 1718 r. uległ pożarowi. Odbudowano go jako siedzibę rodu Wielopolskich w 1768 roku. Niestety, pasmo pożarów było nieustępliwe. W wyniku kolejnego pożaru w 1850 roku, zniszczeniu uległa najstarsza jego część, tj. wysoki zamek. Jak widać historia Pieskowej Skały cały czas zatacza koło wokół Zamku. Jest on centralnym punktem tej osady.
Warto wspomnieć, że po drugiej wojnie światowej zamek w Pieskowej Skale przejął Skarb Państwa. Po generalnej renowacji stał się on Oddziałem Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu.